Słuchowiska radiowe przeżywają obecnie wzrost zainteresowania za sprawą popularności podcastów i audiobooków oraz platform streamingowych. Dzięki nowym modelom dystrybucji więcej osób jest w stanie sięgnąć po słuchowisko wtedy, kiedy mają na to ochotę a nie jak to było kiedyś wtedy, kiedy akurat nadawano audycję w radiu.
Wiemy już, że możemy cieszyć się słuchowiskami, książkami, filmami i serialami na żądanie, czyli tu i teraz, wystarczy telefon, tablet czy komputer. Często jednak nie wiemy jak dotrzeć do całych słuchowisk radiowych w dobrej jakości i jak ich słuchać ich na telefonie.
W tym artykule pokażę gdzie i jak znaleźć ciekawe słuchowiska radiowe oraz zaprezentuję listę najlepszych darmowych słuchowisk radiowych.
Gdzie znaleźć najlepsze słuchowiska radiowe?
Słuchowiska radiowe w języku polskim można znaleźć w sieci, korzystając z legalnych źródeł.
1. Teatr Polskiego Radia
To dział Polskiego Radia zajmujący się produkcją i emisją słuchowisk. Teatru Polskiego Radia kojarzony jest przez wiele osób jako treści przeznaczone dla dzieci, jednak ten dział tworzy zarówno słuchowiska dla dzieci jak i dla dorosłych. W tym artykule omówię słuchowiska dla dorosłych.
Przez wiele lat stanowisko dyrektora i głównego reżysera piastował Janusz Kukuła, współtwórca znakomitych superprodukcji znanych fanom audiobooków, jak Opowiadania wiedźmińskie i Trylogia Husycka Sapkowskiego czy Zamęt Severskiego.
Słuchowiska Teatru Polskiego Radia tworzone są według oryginalnych scenariuszy lub adaptacji dramatów scenicznych, powieści, reportaży, poezji. Trwają zazwyczaj około 30-40 min.
Aktualnie słuchowiska te są udostępniane w formie podcastu na stronie internetowej Polskiego Radia oraz poprzez aplikacją mobilną Polskie Radio a także tradycyjnie na antenie radia.
Jak słuchać na stronie internetowej
Polskie radio udostępnia bez opłat na tej stronie słuchowiska, w wygodnie zgrupowanych kategoriach: najnowsze produkcje, kryminał, dramat, fantastyka, komedia, dla dzieci, klasyka, biografie, romanse, historia, scena teatralna Trójki, Peer Gynt, a także najnowsze odcinki seriali radiowych Matysiakowie i W Jezioranach. Udostępniane słuchowiska powstawały w latach od 2016 r. do najnowszych słuchowisk z obecnego roku.
Po przejściu do kategorii zobaczymy listę słuchowisk, których możemy posłuchać na stronie internetowej.
Jak słuchać w aplikacji mobilnej Polskiego Radia
Po ściągnięciu i otwarciu mobilnej aplikacji Polskiego Radia, klikamy w zakładkę Podcasty
Następnie klikamy w zakładkę WYSZUKAJ , wpisujemy frazę „Słuchowisko” i klikamy w czerwony przycisk Wyszukaj
Wyświetli nam się lista wyników, będą to słuchowiska radiowe, których możemy posłuchać od razu lub dodać do naszej playlisty. Przy każdym słuchowisku możemy tez rozwinąć opis aby dowiedzieć się więcej o danej pozycji.
Najciekawsze słuchowiska radiowe Teatru Polskiego Radia
Rzeczy, których nie wyrzuciłem Marcina Wichy
Słuchowisko z udziałem Danuty Stenki i Filipa Kosiora Wstrząsająca relacja z odchodzenia Matki, zapisywana w krótkich, notatkowych formach przez jedynego syna. W ciągu pozornie prozaicznych scenek, wkraczamy w subtelne studium umierania, słyszymy strzępy wspomnień, z drobnych sekwencji poznajemy bolesną przeszłość.
Autor pokazuje, że człowiek nigdy nie odchodzi całkowicie. Pozostaje po nim pamięć, brzmienie słów, echo radości i smutków. Oraz rzeczy, w których chłodnej materii możemy dostrzec zacierające się ślady tego, co minęło.
Za tę autobiograficzną opowieść o żałobie po matce Marcin Wicha został uhonorowany Paszportem „Polityki”, Nagrodą Literacką „Nike” i „Nike” czytelników oraz Nagrodą Literacką im. Witolda Gombrowicza. Projektant, grafik i pisarz zmarł w piątek 24 stycznia 2025 r.
Sowa, córka piekarza Marka Hłaski
To opowieść o sile narracji, o tym, że jeśli nie można czegoś przeżyć, doświadczyć naprawdę, to być może trzeba to wytworzyć – zainscenizować. Może uciekający przed nudą umysł i przepełnione lękiem serce nie rozpoznają różnicy? To także opowieść o nieumiejętności kochania. Bo wszyscy bohaterowie tej historii nie potrafią kochać.
Przypadkowe spotkanie sprawia, że Grzegorz zostaje obsadzony w życiu zagadkowej Weroniki. Rozpoczyna się gra w miłość.
Przemienienie Franza Kafki
Czy można stać się Mesjaszem we własnym domu, zamiast krzyża biorąc na barki starzejących się rodziców i niedojrzałą emocjonalnie siostrę? Kafkowskie „Przemienienie” zmusza nas do przyjrzenia się sensowności ofiary. Gregor Samsa odbywa niełatwą podróż do swojego wnętrza, by na ołtarzu wzniesionym przez najbliższych, złożyć ofiarę z samego siebie
Szeherezada Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk
Szeherezada z „Księgi tysiąca i jednej nocy” opowiadała baśnie, żeby uratować swoje życie. Wyszła za sułtana, który w noc poślubną mordował swoje żony. Co noc opowiadała mu historie, których nie kończyła, aż do kolejnej nocy i kolejnej i kolejnej… Kim byłaby współczesna Szeherezada? W słuchowisku to pielęgniarka, która pacjentom na dobranoc opowiada historie o zmarnowanym ludzkim życiu. Jednak kto może ocenić czy są wesołe czy smutne i czy życie bohaterów jest zmarnowane?
To słowo Marty Rebzdy
Dokumentalne słuchowisko „To słowo” Marty Rebzdy z Teatru Polskiego Radia, w reżyserii Waldemara Modestowicza, zostało wyróżnione nagrodą BBC Audio Drama Awards 2024 w kategorii „Best European Drama”.
Przesiedlenia w ramach akcji Werwolf były najbrutalniejszymi działaniami niemieckiej administracji na terenie Zamojszczyzny i miały na celu całkowite „oczyszczenie terenu” z Polaków pod niemiecką i ukraińską kolonizację. Blisko 60 tys. osób ze 171 wsi, w tym rodziny z dziećmi, trafiło do obozów przejściowych. W sierpniu 1943 roku Róża i Jan Zamoyscy uratowali z hitlerowskiego obozu w Zwierzyńcu 460 dzieci, które z czasem wróciły do swoich rodzin lub krewnych.
Walka kogutów Pawła Huelle
Gdy namówiony przez swojego wuja Paweł decyduje się wziąć udział w wyprawie narciarskiej nie podejrzewa, że zamieć i mrok pokierują ich ścieżkami do tajemniczej wioski. Wioski, której mieszkańcy swoje spory rozstrzygają organizując walki kogutów.
Kłopoty znajdą cię wszędzie Ryszarda Ćwirleja
Pościg za skarbem, którego akcja rozciąga się na dekady. Kiedy wartość obiektu pożądania jest niebotycznie wysoka, morderstwo przestaje wydawać się niedopuszczalnym sposobem na osiągnięcie celu.
Odwet Stanisława Brejdyganta
Henryk to zamożny, przystojny pisarz, typ playboya intelektualisty, który chwilowo przeżywa niemoc twórczą. Chciałby napisać współczesną wersję Medei, ale nie bardzo mu to idzie. W tworzeniu sztuki pomaga mu znacznie od niego młodsza partnerka.
2. Polskie Radio Lublin
Słuchowiska wyprodukowane w Polskim Radiu Lublin są różnorodne tematycznie i stylistycznie – od groteski poprzez tematy obyczajowe aż do wątków egzystencjalnych. Tworzone przez Marię Brzezińską, Agatę Koss-Dybałę i Małgorzatę Żurakowską.
Słuchowiska Polskiego Radia Lublin trwają od 15 do 40 minut.
Wybrane słuchowiska są udostępniane w postaci podcastów. Najnowsze z nich możemy odtwarzać na stronie internetowej albo dużo większy wybór znajdziemy w aplikacji Spotify na kanale podcastu Słuchowisko w Radiu Lublin.
Jak słuchać na stronie internetowej
Radio udostępnia bez opłat na tej stronie około 30 ostatnio emitowanych słuchowisk. Nie są one zgrupowane w kategorie i mają zdawkowe opisy.
Jak słuchać w aplikacji Spotify
Słuchowisk Polskiego Radia Lublin posłuchamy też w wygodny sposób na telefonach. W aplikacji mobilnej Spotify znajdziemy kanał podcastowy Słuchowisko w Radiu Lublin gdzie udostępniona jest większa ilość słuchowisk niż na stronie internetowej radia.
Najciekawsze słuchowiska radiowe Teatru Polskiego Radia
Dwie narzeczone
Komedia Adolfa Abrahamowicza „Dwie narzeczone” to komedia pomyłek: jeden oficjalny lekarz w sanatorium i dwie narzeczone oraz teściowe, do tego specyficzni pacjenci.
Przecinek na śniadanie
Słuchowisko na podstawie tekstów, jakie znajdą się w najnowszym tomiku wierszy Anny Winner, lubelskiej pisarki i poetki. W audycji wykorzystano także fragmenty sms-owych dialogów poetki z Krystyną Sobańską-Stępień.
Szklana Pułapka
Historia pobytu w wyjątkowym męskim spa, gdzie panowie, nie tylko korzystają z pakietu zabiegów, ale także ćwiczą survival…
Kumulacja
Czy każda kumulacja jest przyjemna? Małe rzeczy czy raczej drobne zaniedbania czasami dają o sobie znać w jednym czasie. Czy warto dbać o małe rzeczy? Bohaterowie słuchowiska sami stają przed takim pytaniem.
3. Radio Poznań
Na stronie Radia Poznań (dawniej Radio Merkury) możemy odsłuchać ponad 20 słuchowisk z lat 2000-2020. Czas trwania słuchowisk to 15-50 minut.
Najciekawsze słuchowiska Radia Poznań
Kot mi schudł
Słuchowisko nagrodzone Grand Prix na Festiwalu Dwa Teatry 2001 za tekst, adaptacje i reżyserię, realizację akustyczną i oprawę muzyczną oraz nagrodą aktorską za rolę kobiecą.
To opowieść o samotności starej kobiety. Jest to jedna z najlepszych produkcji Radia Poznań.
Sirius
Słuchowisko o brzydkim złodzieju i pięknej kobiecie. I o ekskluzywnym zegarku.
Piter
To opowieść o zabieganej dziennikarce i starym PRL-owskim bloku, w który straszy.
„Nagrywaliśmy nie w studiu, ale w budynku mieszkalnym. Nowy, świeżo wybudowany, a jeszcze niezamieszkany blok, w którym nagrywaliśmy, cały czas pracował. Słychać było jakieś stukania, jęki, westchnienia. A przecież nikogo oprócz nas tam nie było” – mówi reżyser Kuba Kapral.
Kapelusz i ciasteczko
Słuchowisko nagrodzone na Festiwalu Dwa Teatry 2004 w kategorii najlepszy reżyser.
Tematem słuchowiska jest motyw zemsty. Słuchowisko nawiązuje do autentycznych wydarzeń, które rozgrywały się ponad 60 lat temu w Poznaniu, tuż po II Wojnie Światowej.
W słuchowisku wykorzystano archiwalne nagrania z poznańskiego procesu Artura Greisera z 1946 roku. Warto pamiętać, że egzekucja gubernatora Kraju Warty była ostatnim publicznym wykonaniem wyroku śmierci w historii Polski.
Więcej o słuchowiskach radiowych
W audycjach radiowych obok słuchowisk często pojawia się też czytanie fragmentów książek przez jednego aktora. Nagranie przeczytanej książki to audiobook, który różni się od słuchowiska.
W serwisie AudioApetyt piszę o najlepszych audiobookach, słuchowiskach i produkcjach dźwiękowych. Wiele osób słyszało o słuchowiskach radiowych ale nie ma pojęcia o tym jak bardzo rozwinął się sektor książki czytanej dzięki komercyjnym platformowm streamingowym i serwisom z książkami cyfrowymi.
Wiele wydawnictw wydając dziś książkę papierową publikuje też wersję e-booka i audiobooka dla wszystkich swoich tytułów. Rynek rozrywki audio rozwija się i stworzył już własną kategorię słuchowisk na sterydach, funkcjonujących pod nazwą superprodukcji. Jedną z najlepiej zrealizowanych superprodukcji jest Gra o Tron z udziałem ponad 100 aktorów.
Audiobooki
- to interpretacja książki, najczęściej powieści lub ewentualnie literatury faktu, poradników
- jeden lektor interpretuje tekst książki
Słuchowiska
- mogą być adaptacją powieści lub dramatu lub oryginalną historią stworzoną z myślą o formacie dźwiękowym
- stworzone przez cały zespół aktorów, reżyserów i dźwiękowców
- brak klasycznej narracji opisującej każdą scenę – zamiast tego rozmowy postaci, efekty dźwiękowe i muzyka prowadzi akcję
Historia i rozwój słuchowisk radiowych
Słuchowiska radiowe mają bogatą historię, sięgającą początków radia.
W Polsce złoty okres słuchowisk radiowych przypadł na drugą połowę XX wieku, gdy Polskie Radio nadawało liczne adaptacje literatury oraz oryginalne scenariusze twórców takich jak Jeremi Przybora czy Maciej Zembaty. Dziś, dzięki technologii cyfrowej i podcastom, słuchowiska przeżywają swój renesans.
Współczesne słuchowiska – nowa fala produkcji dźwiękowych
Dzięki rozwojowi technologii oraz popularności platform streamingowych, współczesne słuchowiska zyskują coraz więcej odbiorców. To często historie oparte na nowoczesnych trendach w storytellingu, i popularnych gatunkach takich jak kryminał, science fiction czy fantasy. Słuchowiska stały się formą rozrywki równie dostępną co seriale telewizyjne, lecz bazującą wyłącznie na dźwięku.
Z jednej strony stacje radiowe i instytucje kultury kontynuują tworzenie słuchowisk radiowych rozpowszechnianych tradycyjnymi i nowymi kanałami. Są to w dużej mierze adaptacje literatury pięknej, powieści, opowiadania i dramaty cenionych autorów a także oryginalne scenariusze.
Z drugiej strony platformy z audiobookami i wydawnictwa literackie proponują nowoczesne formaty dźwiękowe jak superprodukcje i audioseriale. Platformy takie jak Audioteka, Empik Go czy Storytel oferują zrealizowane w formacie słuchowiskowym epickie dzieła literackie z udziałem kilkudziesięciu aktorów i całej ekipy realizatorskiej, a także oryginalne scenariusze stworzone pod format kilkugodzinnego słuchowiska.
Takie produkcje rozprowadzane są podobnie jak inne audiobooki w formule abonamentu na audiobooki lub jako pojedyncze tytuły, które słuchacze mogą kupić w e-księgarni z audiobookami w postaci pliku audio. Najbardziej znane tego typu produkcje to słuchowiska o Wiedźminie na podstawie prozy Sapkowskiego, czy słuchowiska na podstawie powieści Lema jak Niezwyciężony, Solaris czy Dzienniki Gwiazdowe.
Dodatkowo, mamy też słuchowiska od niezależnych twórców podcastów czy nawet redakcji portali i czasopism. W tej grupie dużą popularnością cieszą się słuchowiska true crime, opowiadające o prawdziwych zbrodniach, które wydarzyły się w kraju czy za granicą.
Przyszłość słuchowisk
W mojej opinii słuchowiska mają duży potencjał. Wiele osób sięga po nie w określonych sytuacjach np. podróż, dojazdy, bieganie czy wypoczynek. Platforma Audioteka, lider superprodukcji w języku polskim, mocno stawia na ten format dodając do swojej oferty nowe wielogłosowe produkcje już nie każdego miesiąca lecz każdego tygodnia!
Dla miłośników opowieści dźwiękowych przyszłość zapowiada się bardzo ekscytująco. Dźwiękowa magia zdaje się nie tracić swojego uroku.
Zdjęcie z nagrywania słuchowiska wykorzystane z tym wpisie pochodzi ze strony Polskiego Radia
